Radne dozvole
Dozvola za zapošljavanje je dozvola na osnovu koje poslodavac zaključuje ugovor o radu sa strancem, za obavljanje poslova utvrđenih aktom o sistematizaciji radnih mjesta. Ova dozvola se izdaje na zahtjev poslodavca. Dozvola za zapošljavanje se izdaje na određeno vrijeme do jedne godine, sa mogućnošću produženja najduže do dvije godine.
Dozvola za rad je dozvola sa unaprijed određenim vremenskim trajanjem, na osnovu koje poslodavac zaključuje ugovor o radu sa poslodavcem, odnosno stranac kod pravnog lica sa sjedištem u Crnoj Gori ili organizacione jedinice stranog privrednog društva, registrovane u Crnoj Gori, obavlja usluge ili drugi oblik rada, na osnovu građansko-pravnog ugovora.
Ova dozvola se prema namjeni dijeli na:
Dozvola za rad se izdaje na određeno vrijeme, na period koji zavisi od namjene dozvole.
Stranac, nakon dobijanja radne dozvole, podnosi zahtjev za izdavanje odobrenja za privremeni boravak radi zapošljavanja i rada, obavljanja privredne ili preduzetničke djelatnosti, odnosno radi sezonskog rada, Ministarstvu unutrašnjih poslova, ako se nalazi u Crnoj Gori, odnosno diplomatsko-konzularnom predstavništvu Crne Gore, ako se nalazi na teritoriji svoje države. Privremeni boravak se izdaje na rok određen u radnoj dozvoli, odnosno sa rokom važenja do jedne godine.
Nakon dobijanja radne dozvole i odobrenog privremenog boravka za stranca, poslodavac, odnosno pravno lice kod koga se stranac zapošljava i radi, sa strancem zaključuje ugovor o radu, odnosno građansko-pravni ugovor.
Obveznik za prijavljivanje rada stranca (poslodavac, pravno lice ili organizaciona jedinica stranog privrednog društva) je dužan da prijavi početak i prestanak rada stranca Zavodu za zapošljavanje, najkasnije u roku od 15 dana od dana početka, odnosno prestanka rada stranca.
Zakon propisuje da Vlada Crne Gore godišnje utvrđuje broj radnih dozvola za strance, odnosno kvotu radnih dozvola, u skladu sa migracionom politikom, stanjem i kretanjem na tržištu rada. Kvota se utvrđuje na predlog ministarstva nadležnog za poslove rada, uz prethodno pribavljena mišljenja ministarstava nadležnih za pojedine djelatnosti za koje se utvrđuje kvota i mišljenje Socijalnog savjeta. U cilju blagovremenog planiranja kadrova i sprovođenje procedura koje predviđa ovaj zakon, kvota se utvrđuje najkasnije do 31. oktobra tekuće za narednu godinu.
Kvotom radnih dozvola nijesu obuhvaćene sve radne dozvole, već Zakon propisuje i određene izuzetke od kvote (stranci sa ličnom radnom dozvolom; stranci koji se zapošljavaju na osnovu međunarodnog ugovora, na bazi reciprociteta; stranci članovi porodice crnogorskog državljanina, stranca sa stalnim nastanjenjem i izbjeglice-supružnik i djeca do navršene 21 godine života; zastupnici privrednih društava, odnosno preduzetnici i dr.).
Vlada može ograničiti, povećati broj radnih dozvola, odnosno izvršiti preraspored broja radnih dozvola po namjenama, ako je to uslovljeno promjenama odnosa ponude i tražnje na tržištu rada.
Zakonom o zapošljavanju i radu stranaca propisano je da se stranac može zaposliti, odnosno raditi u Crnoj Gori pod uslovom da ima: radnu dozvolu, odobrenje za stalno nastanjenje, odnosno odobrenje za privremeni boravak, zaključen ugovor o radu, odnosno građansko-pravni ugovor i da je obveznik za prijavljivanje rada prijavio rad stranca u skladu sa ovim zakonom.
Radna dozvola je definisana kao dokument na osnovu kojeg se stranac može zaposliti, odnosno raditi u Crnoj Gori.
Radnu dozvolu izdaje Zavod za zapošljavanje Crne Gore.
Radnu dozvolu izdaje Zavod za zapošljavanje Crne Gore.
Zakon propisuje tri vrste radnih dozvola, i to: ličnu radnu dozvolu, dozvolu za zapošljavanje i dozvolu za rad.
Lična radna dozvola je dozvola koja strancu omogućava slobodan pristup tržištu rada, nezavisno od stanja i odnosa na tržištu. Stranac sa ličnom radnom dozvolom je izjednačen sa crnogorskim državljaninom u pogledu prava po osnovu nezaposlenosti i po osnovu rada. Ova radna dozvola se može izdati strancu: kome je odobreno stalno nastanjenje, izbjeglici i licu kojem je odobrena dodatna zaštita. Lična radna dozvola se izdaje na zahtjev stranca. Dozvola se izdaje na neodređeno vrijeme, a izuzetno se izdaje na period do jedne godine licu kojem je odobrena dodatna zaštita, sa mogućnošću produženja za period za koji se produžava dodatna zaštita, u skladu sa Zakonom o azilu.
Dozvola za zapošljavanje je dozvola na osnovu koje poslodavac zaključuje ugovor o radu sa strancem, za obavljanje poslova utvrđenih aktom o sistematizaciji radnih mjesta. Ova dozvola se izdaje na zahtjev poslodavca. Dozvola za zapošljavanje se izdaje na određeno vrijeme do jedne godine, sa mogućnošću produženja najduže do dvije godine.
Dozvola za rad je dozvola sa unaprijed određenim vremenskim trajanjem, na osnovu koje poslodavac zaključuje ugovor o radu sa poslodavcem, odnosno stranac kod pravnog lica sa sjedištem u Crnoj Gori ili organizacione jedinice stranog privrednog društva, registrovane u Crnoj Gori, obavlja usluge ili drugi oblik rada, na osnovu građansko-pravnog ugovora.
Ova dozvola se prema namjeni dijeli na:
-sezonski rad stranaca,
-rad sa upućenim strancima (prekogranične usluge, dodatno osposobljavanje i usavršavanje, kretanje lica unutar stranog privrenog društva),
-osposobljavanje i usavršavanje stranaca i
-pružanje ugovornih usluga.
Dozvola za rad se izdaje na zahtjev poslodavca, pravnog lica, odnosno organizacione jedinice stranog privrednog društva, registrovane u Crnoj Gori.
Dozvola za rad se izdaje na određeno vrijeme, na period koji zavisi od namjene dozvole.
Stranac, nakon dobijanja radne dozvole, podnosi zahtjev za izdavanje odobrenja za privremeni boravak radi zapošljavanja i rada, obavljanja privredne ili preduzetničke djelatnosti, odnosno radi sezonskog rada, Ministarstvu unutrašnjih poslova, ako se nalazi u Crnoj Gori, odnosno diplomatsko-konzularnom predstavništvu Crne Gore, ako se nalazi na teritoriji svoje države. Privremeni boravak se izdaje na rok određen u radnoj dozvoli, odnosno sa rokom važenja do jedne godine.
Nakon dobijanja radne dozvole i odobrenog privremenog boravka za stranca, poslodavac, odnosno pravno lice kod koga se stranac zapošljava i radi, sa strancem zaključuje ugovor o radu, odnosno građansko-pravni ugovor.
Poslodavac je dužan da stranca, sa kojim zaključuje ugovor o radu, prijavi na obavezno socijalno osiguranje.
Obveznik za prijavljivanje rada stranca (poslodavac, pravno lice ili organizaciona jedinica stranog privrednog društva) je dužan da prijavi početak i prestanak rada stranca Zavodu za zapošljavanje, najkasnije u roku od 15 dana od dana početka, odnosno prestanka rada stranca.
Zakon propisuje da Vlada Crne Gore godišnje utvrđuje broj radnih dozvola za strance, odnosno kvotu radnih dozvola, u skladu sa migracionom politikom, stanjem i kretanjem na tržištu rada. Kvota se utvrđuje na predlog ministarstva nadležnog za poslove rada, uz prethodno pribavljena mišljenja ministarstava nadležnih za pojedine djelatnosti za koje se utvrđuje kvota i mišljenje Socijalnog savjeta. U cilju blagovremenog planiranja kadrova i sprovođenje procedura koje predviđa ovaj zakon, kvota se utvrđuje najkasnije do 31. oktobra tekuće za narednu godinu.
Kvotom radnih dozvola nijesu obuhvaćene sve radne dozvole, već Zakon propisuje i određene izuzetke od kvote (stranci sa ličnom radnom dozvolom; stranci koji se zapošljavaju na osnovu međunarodnog ugovora, na bazi reciprociteta; stranci članovi porodice crnogorskog državljanina, stranca sa stalnim nastanjenjem i izbjeglice-supružnik i djeca do navršene 21 godine života; zastupnici privrednih društava, odnosno preduzetnici i dr.).
Vlada može ograničiti, povećati broj radnih dozvola, odnosno izvršiti preraspored broja radnih dozvola po namjenama, ako je to uslovljeno promjenama odnosa ponude i tražnje na tržištu rada.
Odlukom o utvrđivanju broja radnih dozvola za strance za 2011. godinu, Vlada Crne Gore je utvrdila kvotu radnih dozvola za 2011. godinu u ukupnom broju 27.050.
Više informacija nalazi se na sajtu Zavoda za zapošljavanje www.zzzcg.org .
Working Permits Regulations
Employment and Work of Foreigners
The Law on Employment and Work of Foreigners prescribes that foreigners may be employed and work in Montenegro under the following requirements: possession of a valid work permit; temporary stay or permanent residence permit; labor contract or civil-legal contract and the employer must register the foreigner's employment in accordance with this Law.
Work permit is a document based on which foreigner may be employed and work in Montenegro. The work permit is issued by the Employment Agency of Montenegro. The employment and types of work by foreigners on the labor market of Montenegro are regulated by three types of work permits: personal work permit, employment permit and work permit.
The personal work permit provides the foreigner with free access to the labor market, not depending on the status or condition of the market. A foreigner with a personal working permit is equal to Montenegrin citizens regarding unemployment rights and employment benefits. This type of work permit may be issued to: foreigners granted permanent residence, refugees and persons granted with additional protection. For issuing this type of permit, the foreigner should submit the appropriate request form (Z1). The personal work permit is issued for indefinite period or for a period of up to one year in exceptional cases for persons granted with additional protection, in accordance with the Law on Asylum.
The employment permit is a permit based on which the employer enters into labor contract with the foreigner. This permit is issued at the employer’s request (Z2). The employment permit is issued for period of up one year, with possibility of extension of two years.
The work permit is a document with a previously determined validity period based on which basis the employer concludes the labor contract with the foreigner, i.e. a foreigner working for a legal entity registered in Montenegro or an organization unit of a foreign company registered in Montenegro, performs services or other forms of work, on the basis of a civil-legal contract. This permit is divided into the following:
- Seasonal work by foreigners;
- Work with commissioned foreigners (cross-border services, further education and professional training, movement of persons within foreign company);
- Education and training of foreigners;
- Rendering contractual services.
The work permit is issued upon request of an employer, legal entity, or an organization unit of a foreign company registered in Montenegro. The work permit is issued for time-limited duration, depending on the type of a permit.
A foreigner, with approved work permit, submits a request for approval of temporary residence on the basis of employment and work, performing economic or entrepreneur activity, or seasonal work, to the Ministry of the Interior in the place of residence, or to the diplomatic or consular office of Montenegro. Temporary residence is issued to a foreigner for a determined period, no longer than one year.
After obtaining work permit and temporary residence permit for a foreigner, the employer or legal entity concludes the labor contract or civil-legal contract with foreigner. An employer is obliged to pay social insurance contribution for foreigner with whom the labor contract is concluded.
The tributary (employer, legal entity or organization unit of foreign company) makes application for starting of his work to the Employment Agency within 15 days of the foreigner starting or ending work.
The Government of Montenegro determines the annual quotas for work permits, in accordance with the migration policy and conditions of the labor market. The quota is determined upon proposal by the Ministry of Labor, which has previously obtained opinions of ministries responsible for certain activities for which a quota is determined and has obtained the Social Council’s opinion. The quota is determined at the latest until 31 October of the current year for the following year.
This quota does not include all work permits, the law prescribes some exceptions (foreigners with a personal work permit, foreigners employed in Montenegro on the basis of an international treaty, subject to reciprocity; a foreigner’s family member who has been granted permanent residence in Montenegro – spouse and children up to 21 years old; an agent of a business organization, or an entrepreneur).
According to the Decision on determination of number of work permits for foreigners, the Government of Montenegro is determined 27 050 work permits for 2011.
For more information on employment and work of foreigners, visit the site of the Employment Agency of Montenegro www.zzzcg.org.
